Samenvatting
ACT (Acceptance & commitment therapy) en MCT (Metacognitieve therapie) zijn beiden derde generatie gedragstherapie benaderingen, maar verschillen in hun focus en technieken. Terwijl ACT gericht is op acceptatie en het zetten van betekenisvolle stappen, legt MCT de nadruk op het veranderen van metacognitieve overtuigingen die denkstrategieën beïnvloeden. Hoewel ze overeenkomsten delen, hebben ze verschillende elementen die een centrale rol spelen.
De Essentie van ACT
ACT gaat over het vergroten van je veerkracht, wat ook wel je psychologische flexibiliteit wordt genoemd. Je leert om te gaan met moeilijke ervaringen en pijnlijke emoties, en je leven te richten op basis van je waarden. Je gebruikt hierbij de volgende zes kernprocessen:
- Acceptatie en bereidheid: je leert moeilijke emoties en ervaringen toe te laten. Het gaat niet om symptoomverlichting, maar om symptoomadaptatie. Je gaat niet tegen de stroom in door tegen je emoties te strijden. Je leert juist energie te besparen door je emoties bij de hand te nemen.
- Cognitieve defusie: je leert om afstand te nemen van onbruikbare gedachten. Je gaat dus niet de strijd aan met je gedachten in ACT, maar leert je gedachten te bekijken vanuit een ander perspectief. Op deze manier krijgen je gedachten minder grip op je.
- Observerende Zelf: je leert om je eigen identiteit te scheiden met de dingen die je meemaakt. We kunnen onszelf veel aanrekenen van wat er in het verleden is gebeurd. Door afstand te nemen van onze ervaringen en in te zien dat er een diepere identiteit (je observerende zelf) is die we zijn, kan je je bevrijden van je verleden.
- Hier en nu (mindfulness): je leert om aandachtig aanwezig te zijn in het huidige moment. Je kan in het huidige moment bewust worden van wat er nu in je aanwezig is. Je leert om je aandacht terug te trekken uit het verleden en de toekomst, zodat je de energie en focus hebt om betekenisvolle stappen te zetten.
- Waarden: je ontdekt welke waarden bij jou passen. Wat jou betekenis geeft. Waar jij voor op wil staan in de ochtend. Waarden zijn je leidraad voor een betekenisvol leven.
- Toegewijde actie: je zet je waarden in actie door kleine actiestappen te formuleren. Beetje bij beetje kan je dan toewerken naar een waardevol leven.
Wat is MCT?
MCT is een benadering die is ontwikkeld door professor Adrian Wells. In tegenstelling tot de focus van ACT op het accepteren van gedachten en gevoelens, richt MCT zich op hoe mensen denken over hun denken en emoties. Met andere woorden, het gaat om de overtuigingen die mensen hebben over hun eigen cognitieve processen. In dit proces staat nog steeds centraal over hoe je met je gedachten en emoties omgaat, maar vanuit de metacognitieve overtuigingen die daar aan ten grondslag liggen. Om een voorbeeld te geven: misschien ben je wel een piekeraar. Tijdens deze methode ga je ontdekken wat de reden is dat je piekert. Misschien heb je bijvoorbeeld de (onbewuste) overtuiging dat dit je helpt of dat je het niet kan stoppen.
Metacognitieve therapie richt zich onder andere op:
- Het herkennen van maladaptieve denkstrategieën (zoals piekeren).
- Het uitdagen en veranderen van dwarsliggende overtuigingen (metacognities) over denken.
- Het ontwikkelen van een andere verhouding tot je innerlijke beleving, met name je gedachten.
Overeenkomsten en Verschillen
Overeenkomsten:
- Beide richten zich op de innerlijke beleving.
- Ze bieden technieken om met maladaptieve gedachten om te gaan.
- Ze helpen je beter met zorgen om te gaan.
- ACT en MCT hebben allebei elementen van mindfulness
Verschillen:
- Binnen Acceptance & commitment therapy is het belangrijk om je emoties en ervaringen te accepteren, terwijl Metacognitieve therapie zich meer richt op denkstijlen die je toepast in reactie op die emoties en ervaringen.
- In MCT wordt je je bewust van metacognities (overtuigingen) die je denkstijlen beïnvloeden, terwijl je in ACT simpelweg afstand leert te nemen van je gedachten.
- Acceptance & commitment therapy is een brede methode, waarin ook waarden en toegewijde actie worden geïntegreerd.
- Metacognitieve therapie is een specifieke methode, die voornamelijk toegespitst is op het omgaan met je gedachten en erg effectief is bij mensen die last hebben van piekeren en overmatig zorgen maken.
Welke therapie past bij mij?
Over het algemeen is MCT de beste optie wanneer piekeren en zorgen maken ten grondslag liggen aan je problematiek. Ligt je problematiek juist breder dan het piekeren en zorgen maken? Dan is ACT vaak de beste optie. Lees meer over ACT en MCT op onze site om te kijken of een van deze vormen van therapie bij jou past.
Conclusie
Zowel ACT als MCT bieden waardevolle inzichten en technieken voor degenen die op zoek zijn naar psychologische hulp. Terwijl ACT de nadruk legt op het verhogen van psychologische flexibiliteit, focust MCT op het veranderen van metacognities die denkstrategieën beïnvloeden. Het begrijpen van deze verschillen kan je helpen de beste therapeutische benadering voor jou te kiezen.