PTSS: is ACT therapie een effectief hulpmiddel?

Samenvatting

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) wordt steeds vaker behandeld met Acceptance & commitment therapy (ACT). ACT therapie toont veelbelovende resultaten. Dit artikel verkent de effectiviteit van ACT voor PTSS, ondersteund door een wetenschappelijke studie. Ontdek hoe ACT een ondersteunende factor kan zijn bij de verschillende symptomen die komen kijken bij deze stoornis.

PTSS en ACT: wat zegt de wetenschap?

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van ACT voor PTSS. Een van deze onderzoeken is gepubliceerd in het “national library of medicine“. Dit onderzoek toonde aan dat ACT kan helpen bij het verminderen van symptomen van PTSS. In deze studie wordt aangehaald dat dit mogelijk wordt veroorzaakt door het onder de loep nemen van disfunctionele gedragingen die de beleving van het trauma alleen maar versterken. Voorbeelden hiervan zijn emotionele vermijding en langdurige dissociatie van de gerelateerde ervaring. ACT therapie opent de deur om te ervaren wat er in jezelf gebeurd. Niet door uitgebreid te praten over de gebeurtenissen van vroeger, maar door vanuit het huidige moment toe te laten wat er aanwezig is. Beetje bij beetje.

PTSS en de Kern van ACT therapie

Het fundamentele doel van ACT therapie is om de psychologische flexibiliteit te vergroten – het vermogen om in het huidige moment te zijn en tegelijkertijd actie te ondernemen richting waarden en doelen. Voor mensen met PTSS kan dit uitdagend zijn vanwege de overweldigende herinneringen en emotionele reacties die ze kunnen ervaren. In ACT therapie worden er daarom tools en oefeningen gebruikt en gedaan die mensen met PTSS helpen om een behapbaar deel van de emotionele belevingswereld toe te laten. Stap voor stap kan hierdoor acceptatie ontstaan van wat ze voelen. Tegelijkertijd wordt er voorzichtig gekeken naar kleine actiestappen. Wat kan je doen om ondanks wat je ervaren hebt toch meer betekenis toe te voegen aan je leven?

Waarom ACT therapie werkt bij PTSS

ACT therapie richt zich op acceptatie, bewustwording (in het hier en nu) en betekenisvol leven. Voor iemand met PTSS betekent dit het volgende:

• Acceptatie van het verleden: Leren om pijnlijke herinneringen en gevoelens te accepteren zonder te oordelen. Dit gaat stapje voor stapje. Je staat tijdens therapie nooit langer stil bij moeilijke emoties dan goed is. Op deze manier kan je op een gebalanceerde manier de pijn bij de hand nemen en een vorm van acceptatie bewerkstelligen.
• Afstand nemen van gedachten: Vaak houden we veel pijn en moeilijkheden in stand door veel na te denken over vroegere ervaringen. Wanneer je kampt met PTSS, kunnen de tools die gebruikt worden in ACT therapie ondersteunen in dit proces. Je leert je gedachten te defuseren, zodat je ze op een afstand kan bekijken. Op deze manier krijgen de dwarsliggende gedachten minder grip op je in verloop van tijd.
• Toewijding aan het heden: Werken aan het leven in het huidige moment en niet worden geconsumeerd door traumatische gebeurtenissen uit het verleden. ACT therapie helpt individuen om hun gedrag te veranderen op manieren die congruent zijn met hun waarden en doelen. Vanuit het huidige moment stappen zetten die er toe doen.

ACT in de praktijk: busmetafoor

In de praktijk omvat ACT verschillende technieken. Denk aan het gebruik van metaforen, tools en oefeningen. Therapeuten kunnen bijvoorbeeld de ‘busmetafoor’ gebruiken. Stel je voor dat je op een bus zit waarbij elke passagier op de bus een pijnlijke herinnering of een negatieve gedachte voorstelt. In plaats van te vechten met de passagiers, kan je leren om ze te accepteren en ze te laten zijn. Door de acceptatie van de passagiers, kan de chauffeur (jij) de bus (jouw leven) toch weer in de gewenste richting sturen. Dat betekent niet dat je dan geen last meer hebt van moeilijke emoties door de sfeer die er in de bus hangt. Maar je kan wel beter omgaan met die emoties, doordat je toelaat in plaats van vermijd. Dit metafoor is een mooie manier om het proces van ACT te omschrijven. 

Conclusie

De weg naar herstel van PTSS is ingewikkeld en varieert per individu. Maar ACT therapie biedt een hoopvol hulpmiddel voor velen. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt de effectiviteit ervan. Voor degenen die worstelen met PTSS, is het de moeite waard om ACT therapie te overwegen als een mogelijke therapeutische benadering.