We zijn het er vaak gewoon niet mee eens. Met hoe het gaat. Er is een gedachte en je wilt ‘m niet. Er is een gevoel en je wilt ‘m niet. Er is een situatie… en je wilt die niet. Niet zoals het is. Onze onenigheid met wat er is, neemt vele vormen aan. Laten we eens kijken naar hoe het zich uitdrukt in verwachtingen. We kunnen bijvoorbeeld oprecht verbaasd zijn als iets anders loopt dan gedacht. ‘Hoe kan ik me nou zo rot voelen, het gaat juist hartstikke goed de laatste tijd?’ ‘Deze meditatie had me toch rustig moeten maken, maar ik voel vooral onrust nu.’ ‘Hoe kan het nou dat uitgerekend zíj er met hem vandoor gaat?’.
We claimen zelfs dat dingen anders hadden kúnnen gaan of anders hadden móeten zijn. ‘Hier moet ik toch niet zo gefrustreerd over zijn?’ Geen idee, maar frustratie is er toch al? ‘Hoe kan zij hier nou boos om worden, dat begrijp ik echt niet.’ Nee, je begrijpt het misschien niet. Je verwacht het misschien ook niet… maar het is wél zo! For whatever reason(s), die jij waarschijnlijk niet allemaal kent. Als je namelijk alle (echt alle!) variabelen zou kennen die bijdragen aan deze situatie, had je het wel begrepen. Maar dat verandert nog niets aan wat er is. De werkelijkheid gaat ‘z’n eigen gang’ :). Dingen gaan zoals ze gaan. Precies zoals ze gaan. Niet anders. Het stroomt exact zoals het stroomt, inclusief verwachtingen, meningen, gedachten, ideeën, overtuigingen, of gevoelens die er ook bij ontstaan.
‘De bottom line is: we willen er gewoon niet aan, dat dingen precies gaan zoals ze gaan.’
En eigenlijk weet je dat diep van binnen ook wel. Je wéét dat er zoveel meningen en verwachtingen als mensen zijn. Iedereen houdt er, in meer of mindere mate, weer ándere ideeën op na over zichzelf en de wereld. Soms zelfs tegenovergestelde gedachten. ‘Natuurlijk is hij boos, je snapt toch wel dat, blablabla…’. De grap is dat het dus helemaal niet uitmaakt wat je ervan verwacht had. Iemand IS boos. Nou en? En jij vindt dat niet leuk, of je bent ook boos. Nou… en? Het is pas een probleem als je vindt dat het er niet mag zijn. Je kunt er van alles van vinden en van denken en dat gebeurt ook. Jouw mening heb je ook niet gemaakt, right? Die ontstaat. De bottom line is: we willen er gewoon niet aan, dat dingen precies gaan zoals ze gaan. We willen vasthouden aan het idee dat er een ‘ik’ is die de touwtjes in handen heeft (met daaraan gekoppeld dat er dus anderen zijn die dat ook hebben). Dat dingen anders hadden kúnnen zijn.
Zodra je opmerkt dat je in gevecht bent met wat er is, kan er wat veranderen… Dan is er een kans om te ervaren wat er te ervaren valt. Maar onze neiging is: erover nadenken. Vastgrijpen. Bijvoorbeeld door er met anderen over te praten. Vooral met mensen die het met ons eens zijn. ‘Vind jij ook niet dat…?’, ‘Zie ik het nou verkeerd, of is hij gewoon echt een eikel?’, ‘Dat had ik zó niet van hem verwacht’, ‘Hoe kan zij dat nou doen?’, ‘Je mag toch wel verwachten dat…’. Ja, dat mag je wel verwachten, sterker nog, dat gebeurt, daar ga jij niet over. Maar een verwachting is… een verwachting. Jij had (lees: er ontstond) een verwachting en het leven liep even anders. Oftewel, je zat ernaast! Jij zat fout.
Misschien heb je wel een verwachting van dit stukje tekst. Dat het je iets zou moeten brengen of dat het je (nog) niets brengt. Kijk gewoon eerlijk. Verwacht je geluk te vinden buiten jezelf? In een boek? Een nieuw huis? Een geliefde? Een goede vriend? Wellicht denk je, ja maar verwachtingen horen er toch gewoon bij en je ontkomt er toch niet aan? Zou kunnen. Maar dan heeft Adyashanti een mooi recept voor je om gelukkig te zijn:
‘Laat gewoon de eisen, die je aan dit moment stelt, varen.’
Eenvoudig? Jazeker. Moeilijk? Ja, ook. Zo voelt het vast. Maar iedere keer dat je een eis stelt aan dit moment –dat het je iets moet bieden of iets weg moet nemen– is er lijden. En realiseer je dat we er krankzinnige ideeën op nahouden. Over hoe ‘het’-zou-moeten-zijn, wat je zou moeten voelen, over liefde, relaties, geluk, vreugde… ‘Hoe kon je me zo laten zitten? Ik vertrouwde je nog zo!’. Echt waar? Vertrouw je iemand? Of, zoals Anthony de Mello zo mooi verwoord, … vertrouw je op het idee of oordeel over diegene? Ben je werkelijk verliefd op iemand? Of op je gekleurde idee van iemand? Hoe fijn dat idee ook is, het blijft een idee, jouw gedachtenconstructie van hoe iemand ‘is’. Kun je overigens überhaupt wel stellen dat je van iemand houdt, als je diegene nodig hebt voor je geluk? Als je diegene niet laat zijn, maar verwacht of eist op een bepaalde manier te zijn? Dat houdt je gevangen in het idee dat je los staat van alles en iedereen om je heen en dat je niet gelukkig kunt zijn zonder dit of dat. Dat er nog iets bij moet. Of iets vanaf. Je bent dan even vergeten dat je al vrij bent. Dat het al heel is. Heel-al. Mooi woord eigenlijk.
Wil je vrijheid? Echt? Laat je verwachtingen varen… varen, als in stromen… net als in meditatie of tijdens mindfulness training. Laat je niet vangen door het idee dat je dat in díe situaties wél kunt en in het ‘dagelijks leven’ niet. Dat is echt maar een idee. Laat het varen. Nu.
