Er is niet één specifieke oorzaak voor het ontstaan van een depressie. Meestal is het het gevolg van een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. 

Biologische factoren: Erfelijkheid is de belangrijkste biologische factor. Zo is er bij de ene familie vaker sprake van een depressie dan bij de andere. Daarnaast zijn vrouwen ook vaker depressief dan mannen. 

Sociale factoren: Grote gebeurtenissen of ernstige stress kunnen ook een oorzaak zijn voor een depressie. Denk aan het overlijden van een ouder of een scheiding. Verder kan seksuele, lichamelijke of geestelijke mishandeling leiden tot een depressie. In beide gevallen komt de depressie enige tijd of jaren na de gebeurtenis pas naar voren. Tot slot kan een lange periode van eenzaamheid ervoor zorgen dat een depressie er langzaam insluipt. 

Psychische factoren: Sommige persoonlijke eigenschappen of karaktertrekken, zoals angstig zijn of weinig zelfvertrouwen hebben, kunnen het risico op een depressie verhogen. 

Het kan ook zijn dat de oorzaak van een depressieve stoornis onduidelijk is of dat het ‘zomaar’ ontstaat. Dit kan vaak voor extra frustraties zorgen. Omdat je een depressie niet aan iemands buitenkant kan zien, is het vaak zo dat je je onbegrepen en alleen voelt.  

Een depressie kan vanzelf overgaan. Echter, is de duur, de aard en de ernst van de symptomen per persoon verschillend. Daarnaast zijn er variërende soorten, bijvoorbeeld chronische depressies of seizoensgebonden depressies. Het erkennen van depressieve klachten is vaak een eerste stap naar herstel. Wanneer hulp te lang afwezig blijft kunnen de klachten flink verergeren en kan het leiden tot een chronische depressie. Het advies is daarom ook om binnen zes maanden na het begin van een depressie te starten met therapie. In 35 tot 50 procent van de gevallen wordt er pas na een jaar hulp gezocht, laat jou dit niet overkomen en wees er op tijd bij.

Wanneer je geconfronteerd wordt met gevaar of dreiging, ontstaat angst. Dit zorgt ervoor dat je lichaam in een bepaalde paraatheid staat, waarbij besloten wordt of het gevaar ontweken of bestreden moet worden. Dit wordt ook wel de vlucht- of vechtreactie genoemd. Deze staat van paraatheid zorgt voor bepaalde lichamelijk sensaties. Zoals bovenstaand beschreven kan er sprake zijn van symptomen als hartkloppingen, zweten en dergelijke. Angst heeft verschillende niveaus. Zo heb je bijvoorbeeld een lichte vorm van angst, zoals gezonde spanning voor een sollicitatiegesprek. Een hevige vorm van angst is paniek, waarbij iemand het gevoel heeft de controle te verliezen of zelfs gek te worden. Dit kan zo ernstig worden dat het leidt tot een paniekaanval.

Angst is niet altijd slecht voor je. Echter, kan het problematisch worden wanneer er sprake is van angst zonder duidelijke aanleiding en als het je dagelijkse functioneren belemmerd. Er zijn verschillende soorten angststoornissen, namelijk:

Gegeneraliseerde angststoornis: Bij deze stoornis ben je constant gespannen en maak je je zorgen om gewone dingen. Je piekert bijvoorbeeld over je gezondheid of je werk en gaat uit van de slechtste scenario. Zonder enige aanleiding verwacht je dat er iets vreselijks zal gebeuren.

Paniekstoornis: Bij een paniekstoornis heb je regelmatig last van paniekaanvallen: een korte, hevige angst die vaak onverwachts optreedt. Hierbij heb je naast angstige gevoelens ook lichamelijke klachten waar je ineens en tegelijk last van krijgt. Denk aan hartkloppingen, ademnood, zweten, enzovoort. Soms zijn al deze klachten zo intens dat je bang bent om de controle over jezelf te verliezen, gek te worden, flauw te vallen of zelfs dood te gaan. Hierdoor ontstaat angst voor angst.

Sociale angststoornis: Bij een sociale angststoornis ben je in het algemeen bang voor sociale situaties. Zo kun je heel bang zijn om dingen te doen in het bijzijn van anderen. De angst om ‘af te gaan’ of in verlegenheid te worden gebracht is zo groot, dat je zulke situaties probeert uit de weg te gaan. 

Posttraumatische stressstoornis (PTSS): Bij PTSS heb je een schokkende, traumatische gebeurtenis meegemaakt. Zoals bijvoorbeeld mishandeling, oorlogsgeweld, seksueel geweld of een auto-ongeluk. Wie zoiets niet goed verwerkt, kan er voor lange tijd geestelijke en lichamelijke klachten aan overhouden. Je herbeleeft dan de traumatische gebeurtenis steeds opnieuw en krijgt telkens weer angstige of pijnlijke herinneringen. 

Fobie: Bij een fobie ben je bang voor specifieke dingen of omstandigheden en vermijd je deze dingen of situaties. Vaak weet je dan wel dat de angst overdreven en ongegrond is, maar toch wint de angst bijna altijd van dit besef. Als het vermijden van je fobie mislukt, dan ontstaat er een paniekaanval of extreme angst, met bijbehorende lichamelijke klachten. Enkele voorbeelden van fobieën zijn:

• Agorafobie: bang zijn een paniekaanval te krijgen in situaties waar je denkt geen hulp te kunnen krijgen of waarin je je schaamt voor je gedrag tijdens een paniekaanval. Je bent bang om je vertrouwde en veilige omgeving te verlaten. Je vermijdt dan allerlei situaties, zoals bijvoorbeeld drukke winkels of het openbaar vervoer. 
• Specifieke fobie: bang zijn voor specifieke situaties zoals, dieren, insecten, de tandarts, medische ingrepen, kleine ruimtes, grote hoogten en vliegen. Hierbij kan je angst zo groot worden dat je bijvoorbeeld medische ingrepen vermijd, wat uiteindelijk voor meer belemmeringen zorgt. 

Als er sprake is van één of meer van deze stoornissen kan therapie je helpen om deze angsten te verhelpen of ermee om te leren gaan. De psychologen van StressWise kunnen je hierbij helpen. 

De herstelperiode van een burn-out verschilt per persoon. In veel gevallen duurt het herstel ongeveer een jaar. In andere gevallen kan het herstel een paar jaar duren. Een actieve aanpak van een burn-out zorgt ervoor dat de kans dat je sneller herstelt, groter is. Je zou dan na een aantal maanden voorzichtig weer wat bezigheden op kunnen pakken. Tot slot heeft je omgeving ook invloed op je herstel. Het is namelijk van belang om in de beginperiode goed je rust te pakken en te ontspannen. Wanneer dit niet mogelijk is door de omgeving waarin je je bevindt, kan dit je herstel in de weg staan.

De oorzaken van een laag zelfbeeld zijn vaak te wijten aan een gemis of gebrek aan veiligheid, waardering en verbondenheid. Dit kan komen door je opvoeding, de omgeving, waarin je bent opgegroeid en door negatieve ervaringen in je leven. Hierdoor wordt je verlangen naar goedkeuring en verbondenheid verstrekt, maar zo ook je angst voor afkeuring. Het wordt steeds belangrijker voor je hoe andere mensen over je oordelen en je beoordelen.

Bij overgewicht of obesitas is er vaak geen duidelijke oorzaak. Doorgaans gaat het om een combinatie van factoren, zoals een overmatige consumptie, ongezond eten (veel suikers en vet) en te weinig beweging. De omgeving waarin iemand zich bevindt, ligt hieraan vaak ten grondslag. Zo is gebleken dat het leef- en eetpatroon van ouders een grote invloed heeft op de het gedrag van kinderen. Het hebben van één of twee obese ouders is één van de belangrijkste determinanten van overgewicht bij kinderen.

Verder is bekend dat een aantal andere factoren de kans op overgewicht sterk kunnen vergroten:

• Gebruik van medicatie
• Erfelijkheid
• (Chronische) ziekte of handicap
• Gebrek aan lichaamsbeweging
• Stoppen met roken

Langdurige stress hangt samen met depressie, burn-out en angststoornissen. De hormoonhuishouding is namelijk verstoord, hersengebieden zijn ontregeld en soms zelfs beschadigd en verschillende systemen werken niet zoals normaal. Stress en psychische klachten werken elkaar vaak ook in de hand.

Je hartslag verhoogt, je hersenen, hart en spieren krijgen meer zuurstof en het lichaam geeft suikers vrij voor meer energie. Tegelijk worden andere lichaamsfuncties die op dat moment minder belangrijk zijn, tijdelijk op een lager pitje gezet, zoals groei, herstel en voortplanting.

Iedere relatie heeft wel eens te maken met tegenslagen. In sommige gevallen worden de ze makkelijk onderling opgelost. Echter, kan het ook voorkomen dat de tegenslagen zo groot worden, dat ze tussen jullie in komen te staan en voor relatieproblemen. Er zijn verschillende soorten oorzaken. Zo kunnen bijvoorbeeld psychische problemen bij jou of je partner ervoor dat jullie onzeker in jullie relatie staan. Denk aan een depressie, bindingsangst, autisme, laag zelfbeeld of een burn-out. Andere oorzaken waarin jullie je in kunnen herkennen zijn:

• karaktereigenschappen, zoals agressie, egoïsme, dominantie en jaloezie;
• een miskraam, ongewenste zwangerschap of onvruchtbaarheid;
• gebrek aan intimiteit;
• familieproblemen;
• te weinig tijd voor elkaar.

Slaapproblemen kunnen verschillende oorzaken:

• Spanningen of zorgen, bijvoorbeeld over het werk;
• Lichamelijke klachten, zoals benauwdheid of rusteloze benen;
• Psychische klachten, zoals angst of depressie.

Daarnaast kun je ook gewoontes hebben aangeleerd die je ervan weerhouden om goed te slapen en de slaaptekort in stand houden. Denk aan:

• Verstoring van het dag- en nachtritme door onregelmatige slaaptijden;
• Koffie of alcohol drinken;
• Roken
• Gebruik van bepaalde drugs of medicijnen die stimulerend werken;
• ‘s Avonds nog een zware maaltijd nemen;
• ‘s Avonds voor het slapen gaan gebruik maken van digitale apparaten;
• Veel inspanning vlak voordat je gaat slapen.