Categorie: Executive coaching

Think big, act small. Je gedachten zijn grenzeloos, oneindig. Je denken is slechts begrensd door het denkbare, de grens ligt tussen wat je je kunt voorstellen en dat wat je voorstellingsvermogen te boven gaat. Denken is een enorme kracht en per definitie tot grote dingen in staat. Vaak wordt denken voor de verkeerde zaken aangewend, waardoor denken kan omslaan in piekeren of waardoor je verzandt in dagdromen. Om maar iets te noemen.

Tegenwoordig is het hip om te zeggen wat je denkt; de sociale media getuigen hiervan. Onder de noemer ‘vrijheid van meningsuiting’ wordt van alles beweerd en geschaad. Grote gedachten verworden tot grote woorden. Grote woorden overschreeuwen functionele en goede daden. Wat ik mooi vind: groot denken en klein doen.

Klein doen, het heeft iets van bescheidenheid. En vanuit kleine daden kunnen grote dingen gebeuren. Iets kleins voor de ander doen – een kopje koffie aanbieden – kan leiden tot oprechte interesse en inzet voor je project. De juiste schakelaar omzetten kan grote winst opleveren. Anderen kunnen geïnspireerd raken door je moed om een kleine maar gedurfde stap te zetten, waardoor een (grote) beweging ontstaat.

Als leider behoor je te inspireren. Als leider dien je de juiste kwaliteiten te benutten. Als leider stel je je dienstbaar op aan de mensen in je omgeving. Grote woorden klinken vaak hol en hebben de neiging te vervliegen in de maalstroom van woorden. Je gedachten hoef je niet in te perken, dat zou zelfs niet kunnen. Je woorden zou je moeten wegen om de juiste te kunnen kiezen.

Iedereen is potentieel tot groot denken in staat. Veel minder mensen zijn in staat grote gedachten te koppelen aan klein doen. Een teveel aan grote woorden. Minder woorden ‘vuil maken’. Je zou je woorden kunnen zien als je verbale kapitaal. Je geld smijt je niet zo maar in het rond, je woorden ook niet. Creëer schaarste. Reserveer je woorden voor zaken die ertoe doen en/of waar je op basis van deskundigheid of creativiteit iets constructiefs over kunt zeggen.

Spreken is wikken en wegen. Volgens Kafka is het woord zelfs ‘een beslissing tussen dood en leven.’ Inspireer anderen, maak mensen enthousiast voor je idealen en wees zelf een voorbeeld door in actie te komen en de juiste stappen te zetten, te beginnen bij de eerste (kleine) stap. Dat is in mijn ogen groot denken en klein doen. Het begin van oprechte bescheidenheid.

Als leider dien je vóór alles beschikbaar te zijn. Als een vader of een moeder voor zijn/haar kind. Het is net als bij het opvoeden. Een directieve, absolute opvoeding geeft weinig vrijheid en veel spanning. Het zorgt ervoor dat ik niet creatief ben en passief wordt. Bang ben om fouten te maken en dus eerder op mijn handen ga zitten. Ik loop in de pas, toon vooral geen initiatief en ga al helemaal niet experimenteren. Alles kan immers worden afgestraft. Ik wacht tot ik een opdracht krijg en probeer met regelmatig mijn snor te drukken om te vluchten uit de vernauwing. Ik ben angstig en lever het liefst geen actieve bijdrage.

Een vrije opvoeding daarentegen geeft mogelijkheden tot verkennen en experimenteren. De eigen ervaring met ‘trial and error’ staat voorop. Ik stoot regelmatig mijn neus en wordt wijzer door schade en schande. Vallen en opstaan. Als ouder stimuleer je je kind op deze manier optimaal. Het kind kan zijn eigen wereld ontdekken en naarmate zijn ontwikkeling vordert een eigen plek in de wereld veroveren. Veiligheid en beschikbaarheid zijn ‘key’.

Leiders en managers zijn geneigd om directief leiderschap uit te oefenen. Ze kiezen als vanzelf leiderschap dat in het teken staat van controle en correctie. Niet alleen benauwend en dodelijk (voor creativiteit, openheid, zelfstandigheid en verbondenheid bijvoorbeeld) voor je medewerker, maar ook schadelijk en beperkend voor jou als leider. Je hebt veel tijd nodig om het werk en gedrag van je medewerker aan te sturen en te controleren. Tijd die je wel beter kunt besteden. En je draagt bij aan wantrouwen, een zwijgcultuur, onderlinge frictie en bovenal angst (voor falen). Een directieve leiderschapsstijl is niet meer van deze tijd.

En toch vallen leidinggevenden snel weer terug op deze manier van leiden, ook al hebben ze zich voorgenomen om het anders te gaan doen. Waarom? Omdat we geneigd zijn te vechten voor onze zaak. Zeker op de momenten waarop dingen moeizaam gaan of fout dreigen te lopen, zoals in een crisis. Maar je hoeft helemaal niet te vechten. Laat los.

Een niet-directieve leiderschapsstijl kenmerkt zich door een basishouding van onvoorwaardelijk vertrouwen en inactiviteit. Op de achtergrond aanwezig zijn en de mensen om je heen (de mensen ‘onder’ je) de ruimte geven te groeien vanuit hun eigen kwaliteiten. Niet zo maar ingrijpen, ook niet als het fout dreigt te lopen. Dingen laten gebeuren. De mensen om je heen laten voelen dat je er bent, als het nodig is, ter ondersteuning, ter geruststelling. Zich veilig laten voelen, zodat zij kunnen rusten in de wetenschap dat ze het zelf mogen doen en altijd nog op jou kunnen terugvallen.

Beschikbaar zijn dus, als een ouder voor een kind. Uiteraard niet onbegrensd, maar binnen de afspraken die zijn gemaakt en vanuit vooraf bepaalde taken en rollen. Maar wel onvoorwaardelijk. De medewerker weet dan: ik kan altijd bij mijn manager terecht. Ik ga op onderzoek uit en als het fout loopt kan ik altijd nog mijn manager om raad vragen, zonder consequenties. Ik heb er geen zin in dat hij (zij) meekijkt bij wat ik allemaal doe, maar als ik hem nodig heb weet ik dat hij er is.

Veerkrachtig zijn. Dat is wat je zou willen als je te maken krijgt met tegenslag. Een veer keert altijd terug naar zijn oorspronkelijke staat. Hoe je hem ook uitrekt, hij laat zich niet gek maken en komt gemakkelijk en schijnbaar onbewogen terug bij zichzelf. En een veertje is licht, vederlicht. Het dwarrelt zorgeloos naar beneden. Laat zich gewillig meevoeren door de wind. Het vindt haar weg, ongestoord blijft zij zichzelf. Het hoeft niet sterk te zijn of zich anders voor te doen dan zij is. Zij is wat zij is en wordt bewonderd om haar zachtheid. De kern van wat zij is, is een remedie tegen depressie, stress en burn-out. Mentale stugheid overwin je met het tegendeel: mentale flexibiliteit. Wat is daar voor nodig? Voor het ontwikkelen van veerkracht zou je werk moeten verrichten op vier domeinen. Betekenis vinden, welzijn, afstand nemen van je gedachten en verbinden.

Wat is er mooier dan van betekenis zijn voor een ander? En ook nog eens betekenis (zin) te vinden in je eigen leven. Zin te vinden en zin te hebben, geeft je energie en perspectief. Betekenis versterkt je gevoel van eigenwaarde en geeft je een gevoel van vervulling. Betekenis vinden is sterk gerelateerd aan persoonlijke ontwikkeling en is de basis van een ‘rijk’ leven.

Goed voor jezelf zorgen. Dat lijkt zo gemakkelijk, maar het is allerminst vanzelfsprekend. Je bent waarschijnlijk eerder geneigd om goed voor anderen te zorgen en jezelf min of meer te verwaarlozen. Je eigen welzijn is zeer belangrijk. Als je van betekenis wilt zijn voor een ander moet je goed in je vel zitten, anders hou je dat niet lang vol. Zorg voor je lichaam (bewegen, gezond eten, voldoende slapen) en je geest (aandacht beoefenen, mindfulness, introspectie).

En neem afstand van je (negatieve) gedachten. Relativeer op een gezonde manier. Realiseer je dat veel in je leven je overkomt, allerlei gebeurtenissen maar ook gedachten overkomen je. Sta stil bij je gedachten en laat je er niet door meeslepen. Geniet bewuster van al het mooie dat langskomt, laat de negatieve gedachten maar waaien.

Verbinden is lastig in tijden van corona. Maar toch, we hebben elkaar nodig. Een mens is een sociaal wezen. We hebben het tijdens de coronacrisis vaak over ‘Social Distancing’, maar wat we eigenlijk bedoelen is ‘Physical Distancing’. We moeten FYSIEK AFSTAND houden en juist SOCIAAL NABIJ zijn. Investeer bewust in relaties, niet alleen nu, maar gedurende je hele leven. Reserveer tijd voor je naasten, sluit je aan bij een groep(je), investeer tijd in anderen zonder dat je er wat voor terug wilt.

Veerkracht of mentale flexibiliteit kun je trainen. Je kunt je erin oefenen om mentaal flexibeler te worden door dagelijks bezig te zijn met betekenis, welzijn, gedachten en verbinding. Het gaat niet van de ene op de andere dag, maar door dagelijks aandacht te hebben voor het ontwikkelen van je veerkracht, zul je steeds beter met tegenslag en weerstand kunnen omgaan. Daardoor zullen depressie, stress en burn-out steeds minder vat op je krijgen.