´Ik wil meer in het nu zijn.´ Echt?!

Het is bijna niet meer weg te denken, de grote wens meer ‘in het moment’ te zijn. Coaches spelen er gretig op in en psychologie- en lifestylemagazines komen met diverse suggesties. ‘16 tips om te leven in het nu’. ‘27 manieren om meer in dit moment te zijn.’ Je kunt hier natuurlijk mee aan de slag gaan, daar is niets verkeerd aan. En aan een kleine kanttekening ook niet. Kun je werkelijk meer ‘in het nu’ zijn? En is dat ook echt wat je wilt? Of speelt er toch iets anders?

Oké, met de deur in huis dan maar… Meer in het nu willen zijn, is natuurlijk een merkwaardige wens. Is er werkelijk iets anders dan dit moment? Deze vraag is zó eenvoudig en wijst op iets dat zó dichtbij en aanwezig is, dat we neigen er mentaal overheen te stappen en op een kussen ‘meer in het nu’ gaan zitten proberen te komen. Dat is slordig taalgebruik, maar het zegt precieselijk genoeg. We gaan soms op een kussen zitten en proberen dan in het nu te komen. Dat vind ik grappig (hoewel het voor sommigen een kwelling lijkt): proberen, daar is tijd voor nodig! Bovendien: hoe zou je in vredesnaam met ‘nu’ in contact kunnen komen? Je kunt niet aankomen bij wat er al is. Er IS alleen maar nu. En als je denkt van niet…dan is dat een gedachte die nu plaatsvindt. Oké, wacht…

Hoe lang duurt nu?

Een seconde? Een fractie ervan?

Nee toch!

Hoe kort je het ook maakt het is niet te grijpen. Dat kan ook niet, nu heeft niets met tijd te maken. Velen hebben er al op gewezen. Filosofen, theologen, schrijvers, muzikanten en andere kunstenaars. Freddie Mercury zong er prachtig over in Who wants to live forever: ‘Forever is our today’. En niet te vergeten onze lieve peuter Elmo natuurlijk. Bert zegt tegen hem in Sesamstraat: ‘Zeg Elmo, als jij morgen wakker wordt… denk je dan: het is morgen?’. Elmo: ‘Nee, dat is een domme vraag. Elmo denkt: het is vandaag!’.

Het Grote Nu. Er staan boeken en geschriften over vol en dat kan de indruk wekken dat het iets ingewikkelds is. Iets dat voor weinigen is weggelegd. Hoe kan dat het zijn? Het is niet iets waar je voor hoeft te oefenen. Je hoeft er niets voor te lezen of het te begrijpen. En het is al helemaal geen onbereikbaar ideaal. (Sommige cursussen willen je dat overigens wel doen geloven: ‘Het is niet gemakkelijk, maar als je elke dag oefent, dan…’). Val gewoon stil en luister. Of zoals Ludwig Wittgenstein zei: ‘Denk niet, maar kijk!’. Is er een begin te vinden van dit huidige moment? Kent het een einde?

´Is er werkelijk iets anders dan dit moment?´

Mensen zeggen meer in verbinding te willen komen met het nu. Het liefst blijvend als het ff kan. ‘Hè, #$%@*, was ik er alwéér uit’. Nou, dan heb ik goed nieuws: je was er niet uit. Je zit er überhaupt nooit in! Er is gewoon een hardnekkig idee, that’s it. Het idee dat er een jij is, die losstaat van Nu. En dat die van het ene Nu in een ander Nu kan komen. Een betere alstublieft. Want daar zit het hele eiereneten (leuk woord om eens te gebruiken; thanx ma). Wanneer we roepen ‘ik wil meer in het nu zijn’, kunnen we dat vaak beter even omdraaien… ‘ik wil meer UIT het nu zijn’. We willen een ander nu. En zo leven we op gespannen voet met de werkelijkheid van dit moment. Beter gezegd, met de helft ervan!

We willen wél genot, géén pijn. Wel goed, geen kwaad. Wel fijne herinneringen, niet een gevreesde toekomst. Dat is maf. De meeste mensen kijken naar de hemel en zien sterren. Zie je echt sterren? Of neem je een geheel waar? Dus ook de donkere achtergrond waartegen de lichte gasbollen zich aftekenen? Ze verschijnen samen. Tegelijkertijd. ‘Probeer je maar eens een golf voor te stellen met alleen maar een top of alleen maar een dal’ (Ken Wilber). Op dezelfde manier kan ook genot alleen ervaren worden tegen een achtergrond van pijn. Ze verschijnen samen. Je kent pijn, daarom ken je genot. Je kent genot, daarom ken je pijn. Het zijn twee uitdrukkingen, van één golf. Van één beweging. Van één en dezelfde onderliggende compleetheid. En zo tekent een verlangde toekomst zich af tegen een decor van een betreurd verleden. Op de golf die we ‘nu’ noemen.

Je wilt misschien alleen maar eb, maar wees dan niet verbaasd als het weer vloed wordt. Het mag wel hoor, maar de pendel zwaait altijd weer terug. En ook weer heen. En dan ook weer terug. Het ene nastreven zonder het andere te willen, is onzinnig, ze kunnen niet los van elkaar bestaan. Streef gerust genot na. En maak je dan ook maar op voor pijn en zorgen. Als ik ‘ja’ zeg tegen het een, zeg ik tegelijkertijd ‘nee’ tegen het ander. Kijk, als ik bijvoorbeeld mediteer om rustig te worden, is er tegelijkertijd afkeer van onrust. Hoe groter het verlangen dat het later anders of beter wordt, hoe groter de onenigheid met wat er nu is.

Wat denk je aan te treffen in het nu? Warme, aardige mensen? Een mooi zelfbeeld? Fijne gevoelens? Rust? Tevredenheid? Genieten? Dat zou je wel willen misschien… Maar wat is dat eigenlijk… ‘genieten’? Bedoel je dan blijdschap? Draai het gerust een keer om… zeg niet: ik wil meer genieten. Vraag: wat is die weerstand? En ga zien hoe je je verzet tegen ‘nu’. Niet om rustig worden, maar om het spel te ontdekken, van najagen en van je afduwen. Nu is niet altijd leuk, genieten en rustig. Sterker nog…

´NU sluit niets uit. Stel dat jij dat ook niet deed?´

Ja, maar ik mag toch wel rustig willen worden? Mediteren of ontspanningsoefeningen doen?’ Ja, waarom niet? Met rustig worden is natuurlijk niets mis. Sterker nog, wanneer er meer rust ontstaat, tekent onrust zich helderder af. En dan kun je gaan zien dat verlangen en weerstand altijd tegelijk waar zijn. Dat je zégt het niet druk te willen hebben, maar dat je verlangen om druk te zijn blijkbaar toch groter is. Dat je meer in het nu wilt zijn en er dus ook vandaan wilt. Het is echt eenvoudig. Er is weerstand tegen gedachten, die altijd nu zijn. Weerstand tegen boosheid of andere gevoelens die er gewoonweg niet mogen zijn. Althans, niet nu. Tegen fysieke ervaringen, zoals pijn. Tegen impulsen, ideeën, een zelfbeeld. Een angst, een fobie, een verlangen dat je niet mag hebben. Tijdens meditatie kan weerstand goed in het licht komen. Ook voor het vergroten van lichaamsbewustzijn kan iets als meditatie erg behulpzaam zijn. Maar… ‘Ware meditatie is nergens op uit.’ (Hans Laurentius). Dus…

… er is een keerzijde. Mindfulness, meditatie, of bijvoorbeeld yoga kunnen ook gebruikt worden om van bepaalde gevoelens en gedachten weg te blijven. Ervan af te komen. Ze kunnen het idee versterken dat er een jij is die losstaat van Nu. En die nog ergens moet komen. Alleen jij kan dat weten. Hoop je tijdens je oefening dat het stráks beter is? Denk je bij een fijn gevoel ‘ik wil dit vasthouden’? Denk je iets te kunnen halen? Oftewel, ontbreekt er nu nog iets? Wil je een gevoel er helemaal laten zijn, omdat je eigenlijk verlangt dat het dan oplost? Op die manier lijkt het verleden tegen je aan te duwen. En de toekomst aan je te trekken. Geen wonder dat mensen zeggen of voelen dat ze uit balans zijn. Uiteraard geen probleem, dat is precies zoals het gaat. Het lijkt mij een mooie ingang om te onderzoeken: wat is dat conflict met de werkelijkheid? Wat is die onrust? Ren ik weg voor iets dat nu aan de gang is? In het lijf, in gedachten? Wat is het? En vooral ook hoe ontvlucht ik het?

Ja maar, ik zoek juist die balans. Ik heb het gewoon echt heel druk en heb af en toe rust nodig. Een moment voor mezelf, om op te laden’. Oké, geen probleem. Ook daar kun je bij stilstaan. Bijvoorbeeld bij de simpele vraag: waarom heb ik het zo druk? Het is namelijk vaak niet dat we te weinig tijd hebben, maar dat we te veel willen. En waarom wil ik zoveel? Wat drijft dit ‘bezig zijn’? Je zegt rust te willen. Kun je zien dat je tegelijkertijd juist bezig wilt zijn? Ook dat lijkt me een onderzoek waard. Hoeft niet natuurlijk, maar het kan zich zomaar voordoen. En dan ontdek je misschien die oerweerstand tegen ‘nu’. Ja, die! Een licht waarneembare, maar zeker aanwezige spanning… tegen het eeuwige heden. Dat dit, hier, nu, het eenvoudigweg is. En dat je dat niet wilt. Dat het body-mind systeem er gevaar in ziet.

Maar ja, je kunt er niet vandaan… er is alleen maar nu, waarin verleden en toekomst tegelijkertijd ontstaan. We blijven er aanhoudend over praten. ‘Nou, dat wordt wat volgende week‘.’Jeetje, wat een gedoe was dat hè, vorige keer?‘. En kun je die hang zien naar herinneringen aan een fijne tijd? Naar de hoop op een betere toekomst? Dan kun je ook zien dat er tegelijkertijd dus weerstand is. Tegen een droevig verleden en een gevreesde toekomst. Je kunt gaan zien hoe spanning wordt geboren. Bewustzijn is genoeg. Zodra je ziet hoe je je verzet, kan het gevecht met de werkelijkheid zomaar ineens stoppen. En voel je je niet meer gevangen tussen zojuist en straks. In een klein moment, ingeklemd tussen wat is geweest en wat te wachten staat. Dan is er geen probleem en ontvouwt alles zich moeiteloos. Ook nu. En zie je dat dat het altijd gedaan heeft. Dan is er geen verlangen naar gisteren, en geen ‘zin in morgen’. Dan is er zin in nu. Whatever it brings.

Nu. Je kunt er niet komen, want je bent het al. Jij en nu zijn geen twee. En die eeuwigheid? Tja,… ‘who waits forever anyway?’ (Freddie Mercury). Inderdaad, want er is alleen maar dit. Hier. Dit tijdloze heden. Waarin je zomaar een link krijgt naar Who wants to live forever. En naar Elmo natuurlijk ☺. Heb je geen Spotify? Dan kun je ze makkelijk vinden op YouTube. Enjoy.

Zo. Ik ga stoppen, dáár heb ik zin in.

Nu.

Psycholoog Roel Boon coacht mensen die met het leven botsen. Zich gevangen voelen of vastlopen, in bijvoorbeeld werk, relaties, hoofd of lijf. Of in een spirituele zoektocht. Met de laatste kennis uit de (neuro)psychologie en tijdloze inzichten uit de filosofie. Het bevrijdt je van mentale en emotionele worstelingen, zodat jij optimaal kunt functioneren en weet wat je wilt. En leeft vanuit wat jou drijft, niet vanuit angst.

Roel is aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen en de beroepsorganisatie voor coaches (NOBCO). Hij deed wetenschappelijk onderzoek naar stress, geheugen en aandacht en is gespecialiseerd in psycho-educatie, zelfonderzoek, non-duale therapie en ervaringsgerichte coaching. Naast coaching verzorgt hij interviewtrainingen en schrijft hij brain waves, over bijvoorbeeld gedachten, emoties en vrije wil.

Lees meer artikelen
17 oktober, 2023

MCT (metacognitieve therapie), wat is het?

MCT is een innovatieve benadering in de psychologie die zich richt op de manier waarop we denken over ons eigen denkproces. In plaats van te focussen op gedachtepatronen, concentreert MCT zich op de overtuigingen die we hebben over denken en piekeren. Het doel is om cliënten te helpen een gezondere relatie met hun gedachten te ontwikkelen.

Lees verder
16 oktober, 2023

Metacognities, wat houden ze in binnen metacognitieve therapie?

Metacognities spelen een centrale rol in metacognitieve therapie (MCT). Metacognities zijn de overtuigingen, attitudes en kennis die we hebben over onze gedachten en over strategieën aangaande denken en voelen. Deze overtuigingen, attitudes en kennis kunnen negatief zien (zoals: ik kan het piekeren niet stoppen) of positief (zoals: piekeren helpt me om me voor te bereiden). In MCT focus je je voornamelijk op deze overtuigingen in het omgaan met piekeren en omliggende strategieën. Door de overtuigingen uit te dagen, kan je dit soort maladaptieve strategieën verminderen en je levenskwaliteit vergroten.

Lees verder
29 september, 2023

ACT en MCT: wat is het verschil?

ACT (Acceptance & commitment therapy) en MCT (Metacognitieve therapie) zijn beiden derde generatie gedragstherapie benaderingen, maar verschillen in hun focus en technieken. Terwijl ACT gericht is op acceptatie en het zetten van betekenisvolle stappen, legt MCT de nadruk op het veranderen van metacognitieve overtuigingen die denkstrategieën beïnvloeden. Hoewel ze overeenkomsten delen, hebben ze verschillende elementen die een centrale rol spelen.

Lees verder
Hulp nodig?
Kies je locatie