‘Nou, daar kon nog geen bedankje vanaf..!’

Vaak willen we gewoon dat ‘de buitenwereld’ verandert. We zoeken heelheid, vervulling, rust, geluk… en richten ons op onze omstandigheden, de wereld, of de ‘ander’. Dit of dat moet nog anders. Er moet nog iets bij… of juist weg. Iemand moet nog iets doen of zeggen, voordat… Laten we dit eens tegen het licht houden en kijken hoe het zich uit in relaties. Met een partner, met familie, vrienden, collega’s, buren.

We kunnen oprecht het idee hebben dat als anderen nou maar veranderen, wij ons beter gaan voelen. ‘Als hij nou gewoon z’n excuses maakt, dan kan ik ook weer door’. Het is een neiging van ons systeem om ons op ‘buiten’ te richten. In plaats van naar binnen. ‘Ja maar, als zij nou eens écht interesse toont, dan…’. ‘Als hij nou gewoon dankjewel zegt…’. ‘Als mijn moeder nou eens…’. We vergeten hier één wezenlijk ding… er verandert niets! Ja, misschien voelt het even fijn. En? Is er dan ook iets ‘in jou’ verandert? Of ben je nog even kwetsbaar en afhankelijk als daarvoor? En ga je in legio situaties komen waarin je je niet gehoord voelt. Niet gezien, niet serieus genomen.

Anthony de Mello schreef hierover een mooi stukje: ‘Stel je een patiënt voor die naar de dokter gaat en zegt waaraan hij lijdt. De dokter zegt: “Goed ik heb uw symptomen begrepen. Weet u wat ik ga doen? Ik zal een medicijn voor uw buurman voorschrijven.” Zegt de patiënt: “Dank u wel dokter, ik voel me al een stuk beter”. Is dat niet absurd?’ Nou inderdaad. Maar dat is wat we doen.

‘Jij moet medicijnen hebben. Niet de ander.’    
-Anthony de Mello-

Het idee dat ‘de ander’ verantwoordelijk is voor ons gevoel is hardnekkig. Je komt het in boeken tegen, op het schoolplein, op de werkvloer. In je familie. In films. Muziek. Het draait voor een groot deel steeds om hetzelfde idee: ‘door jou voel ik me fijn’ of… ‘door jou voel ik me kl*te.’ Werkelijk? Wat een verantwoordelijkheid ook die je dan afschuift. Ik hoor zojuist “The way you make me feel” van Michael Jackson. Toffe plaat. Maar als je er even bij stilstaat… heeft zij of hij jouw lot in handen? Echt? “You’re just a product of loveliness.” Jaja… totdat ze een keertje vreemdgaat. Dan is ze een product of loveliness… voor een ander ☺. Het aloude spel van afhankelijkheid is geboren. “Tell me twice, that you’re the one for me”. Twee keer?! Bang om het gevoel kwijt te raken? En het rotgevoel dat ontstaat, komt dan zeker ook door haar? ‘Door jou voel ik me fijn’ wordt… ‘door jou voel ik me kl*te’. En er is niets veranderd.

Hoe vaak gaat een nieuwsitem niet over iemand die excuses vraagt. En dan blijkt dát toch eigenlijk ook niet voldoende. Of… ‘het had veel eerder gemoeten.’ We vragen de ander om respect, bevestiging, complimenten, waardering. En als we dat niet krijgen, of niet helemaal zoals wij het willen, kunnen we ons rot of negatief voelen. ‘Nou, daar kon nog geen bedankje vanaf.’ Maar waarom wil ik eigenlijk bedankt worden? Waarom vind ik dat dat moet? Waarom wil ik waardering, respect? Wat voel ik eigenlijk als ik het niet krijg? Wat is er te ervaren.

Stel nou dat er een ‘sorry’ komt, een ‘dankjewel’, of die erkenning of bevestiging waar je op zit te wachten. Je hebt er helemaal niets aan. Wie geeft jou de zekerheid dat als iemand zegtdat ze het goed vindt wat je doet, … dat dat ook écht zo is? En… als iemand dat wél vindt… dan is het nog steeds jouw idee dat die mening klopt. Als dat idee klopt… echt klopt… heb je toch geen bevestiging nodig? Jij wilt misschien weten dat je oké bent. Maar je bent niet oké! En ook niet niet oké trouwens! Je bent. Maar we houden er van allerlei ideeën op na over hoe het zou moeten zijn, hoe ‘ik’ zou moeten zijn, hoe ‘de ander’ zou moeten zijn… en proberen dat bij elkaar te knopen en te krijgen zoals wij het willen. En dan loopt de werkelijkheid toch net effe anders.

‘Als het écht oké is… hoeft dat toch niet bevestigd te worden?’

‘Ja maar, als iemand nou iets heel vervelends zegt, hoe kan ik me dat nou niet aantrekken?’. Het is heel eenvoudig. Als jij er bijvoorbeeld boos om wordt of verongelijkt… dan heb JIJ wat uit te zoeken! De ander wellicht ook, maar dat mag hij of zij lekker zelf weten. Kijk, een leuke ervaring is leuk. En een pijnlijke ervaring… tja, daar is meestal nog iets te ontdekken. Wat is er zo erg aan kritiek? Zegt het echt iets over wie je bent? Iemand zegt iets… er ontstaat onrust, verdriet, boosheid. Komt dat werkelijk door die opmerking? Kun je bedenken dat iemand anders helemaal niet door die woorden geraakt zou worden?

Als die ander al iets doet, dan is het ‘op een knop drukken’. Bij jou. Want… als het niet klopt wat iemand zegt… waarom doet het dan zoveel pijn? Of denk je misschien ergens dat het wél klopt? Heb je bijvoorbeeld het idee dat er iets aan jou mankeert? Rede te meer om je aandacht naar binnen te richten. Onderzoek het… wat doet er zo’n pijn? Waar verlang ik ten diepste naar? Welke ideeën hou ik erop na, over mezelf en de wereld. Over liefde. En onderzoek of die ideeën kloppen. Misschien ontdek je dan ook wel dat gevoelens gewoon ontstaan… Dat er geen ik is die aan de knoppen draait, aan de touwtjes trekt. En dat alles wat verschijnt in bewustzijn een spontaan gebeuren is.

‘Oké, dat wil ik best doen… maar ik mag me wel goed blijven voelen als iemand een compliment geeft, toch?’ Ja natuurlijk, maar als je je vereenzelvigt met je prestaties en succesjes, maak je dan maar op om je naar te voelen als ze een keer zeggen dat je niet oké bent. Je wilt dat een complimentje wél iets over jou zegt. En kritiek niet.

Wil je echt vrij zijn? Volg de weg naar binnen. En stop met het toe-eigenen van dingen die gewoon ontstaan. Stop met vereenzelvigen met wat dan ook. Positief. Negatief. Kun jij bepalen hoe je reageert, wat je voelt en denkt..? Hmmm… Really? Nogmaals, ga het onderzoeken. Neem niets van me aan, want dan heb je er weer een idee bij. Ontspan…in die ruimte… waar alles ontstaat. En als dat niet gebeurt, kun je misschien zien dat daar dus geen controle over is! Het is zoals het is, precies zoals het is. Wees gewoon ontvankelijk voor alles wat zich aandient. Eenvoudig? Jazeker. Pijnlijk? In het begin vaak wel. Maar sinds wanneer is er iets mis met pijn? En als je echt vindt dat het er niet mag zijn of het niet wilt onderzoeken, is dat natuurlijk prima. Zoals Hans Laurentius zegt: ‘Je mág vrij zijn,… het hóeft niet.’ Dat is juist het mooie van vrijheid. Dat het vrij is.